01 jan Stiphout Vooruit 90 jaar – 1945-1955: de wederopbouw na de oorlog
Stiphout Vooruit 90 jaar
1945-1955: de wederopbouw na de oorlog
Door Mark Relou
In de eerste tien jaar van haar bestaan doorstaat onze vereniging na een moeizame start ook de oorlog. Daarna begint een periode van wederopbouw maar ook van sportieve successen voor Stiphout Vooruit. Vandaag kijken we terug op het einde van de oorlog, de eerste stappen van de vereniging naar ‘professionaliteit’, de verhuizing van het terrein en de eerste kampioenschappen: de periode 1945-1955.
De bevrijding
Nederland wordt door de geallieerden definitief bevrijd in 1945. Het zuiden van het land is in de herfst van 1944 al vrij, zo ook Stiphout. De operatie Market Garden zorgt tussen 22 en 25 september voor vrijheid in Eindhoven, Helmond en ook Stiphout. Duizenden parachutisten van de 101e Airborne divisie landen bij Son met het doel door te stoten naar Nijmegen. Deze missie mislukt uiteindelijk, maar Stiphout wordt op 22 september wel bevrijd en dat blijft gelukkig zo. De geallieerden rukken via Gerwen op naar Stiphout.
Herinneringen aan de oorlog in het dorp zijn nog op diverse plekken te vinden. Op de hoek van de Kloosterstraat en Wevestraat staat het Bevrijdingsmonument Stiphout. Bij het monument ligt een herdenkingssteen ter herinnering aan Maurits Hertzberger. Hij woonde aan de huidige Dorpsstraat en verborg tijdens de oorlog een aantal joden. Voor het huis aan de Dorpsstraat 106 is een mooie informatieplaat te vinden over deze verzetsheld, de moeite waard om eens te gaan bekijken!
Terrein
In deze jaren is er nog geen sprake van een sportpark, maar alleen van een terrein. Eigenlijk is het een veld waar de trainingen en wedstrijden plaatsvinden. De eerste tien jaren uit de geschiedenis van Stiphout Vooruit zijn echte pioniersjaren waarin de basis wordt gelegd voor de vereniging. In de periode daarna krijgt de club steeds meer gestalte. In de jaren na de oorlog wordt gebruikgemaakt van het terrein aan de Gerwenseweg, tegenover de molen. Toch verhuist het terrein naar de huidige Dorpsstraat.
Erelid Theo van de Ven is 15 jaar oud in 1955. Hij weet zich nog een en ander te herinneren van deze periode. “Het veld aan de Gerwenseweg, tegenover Bertje Wouters, werd verruild voor de Stiphoutseweg, tegenwoordig Dorpsstraat. Dat veld lag tegenover de fietsenmaker. De clubkeet, een soort kleedlokaal, verhuisde mee op een aanhanger, een soort trekker. We hebben toen met wat jongeren geholpen, ik weet nog dat ik die clubkeet mee heb verhuisd. Gerwen was een bevriende vereniging en kwam regelmatig op bezoek om te voetballen.”
In die jaren is er geen riolering in Stiphout. Openbare voorzieningen zoals een waterleiding ontbreken nog goeddeels. Pas in 1955 is de waterleiding een feit. Er is hierdoor ook een riolering nodig, want het overgrote deel van de bevolking gebruikt nog beerputten die het gebruikte leidingwater niet kunnen verwerken. Pas in 1967 wordt de gehele riolering in gebruik genomen. De bevolkingsaanwas gaat ook snel, in 1965 heeft Stiphout 3.000 inwoners.
Professionaliteit
Tijdens de jaarvergadering op 6 juni 1948 nemen de leden dat Stiphout Vooruit het besluit om een trainer aan te stellen. De zaken moeten professioneler worden aangepakt. Er worden vaste avonden aangewezen voor de trainingen van senioren en junioren. Eerste trainer wordt Arnold van Esdonk, op dat moment tevens secretaris van de club. Hij neemt twee seniorenteams en een juniorenteam onder zijn hoede. Er worden ook nieuwe clubkleuren gekozen: rode broek en gele trui. De eenheid in tenue komt zo net na de oorlog maar moeizaam voor elkaar, tenminste wat de broeken betreft. De shirts worden via een smokkellijn vanuit België door bemiddeling van Marinus van Esdonk op de kop getikt.
In 1952 wordt Nico Jacobs uit Beek en Donk de nieuwe trainer. Zijn komst luidt een periode van successen in. Hij blijft actief als trainer tot en met 1955. In het seizoen 1952/1953 zijn er vele kampioenen: eerste elftal, tweede elftal, junioren A, B en C. Het eerste elftal pakt de titel in Erp en wordt op het veld gehuldigd en gefeliciteerd door de Erpse pastoor. Er zijn vrouwelijke supporters mee naar Erp gekomen en de spelers krijgen een verfrissend bad na het behaalde kampioenschap. De kampioenen worden door fanfare De Vooruitgang met een intocht in de Dorpsstraat onthaald.
Het eerste elftal speelt eerste klasse, maar mist promotie. In promotiewedstrijden tegen Mierlo-Hout en Achates redt Stiphout Vooruit het niet. Op 15 juni 1952 wordt met 0-3 verloren tegen Mierlo-Hout, twee weken later in Mierlo-Hout met 1-5 gewonnen. Op 6 juli gaat de promotiewedstrijd tegen Achates met 0-3 verloren.
Bestuurskamer
In de bestuurskamer is Grardje Adriaans in 1946 de opvolger van Willem van den Broek als voorzitter. Op zijn beurt wordt Van den Broek in 1948 afgelost door Harrie van den Boom. Tevens is pastoor Jos Kavelaars ‘geestelijk adviseur’ van Stiphout Vooruit, in die jaren nog een vertrouwd fenomeen om de katholieke waarden binnen de club te bewaken. Harrie van den Boom blijft voorzitter tot 1955.
In deze jaren is veel informatie, vooral op het gebied van competitieverslaggeving te vinden in het het maandblad “Rond de Oude Toren”, uitgegeven door het Stiphouts Katholiek Thuisfront. Het blad vormt de voornaamste informatievoorziening voor tientallen Stiphoutse jongens die in het Verre Oosten de Nederlandse belangen verdedigen. Arnold van Esdonk schrijft korte en bondige wedstrijdverslagen.
Volgende editie
In de volgende editie komen we in het decennium 1955-1965 automatisch terecht in 1963, één van de absolute hoogtepunten uit onze clubhistorie. Een machtig kampioensduel voor duizenden toeschouwers op het Molenven.
Wetenswaardigheden 1945-1955
- Niet iedereen ziet na de oorlog een toekomst in Nederland: ruim 200.000 personen emigreren. Vooral Canada en Australië zijn populaire plekken om een nieuwe toekomst op te bouwen.
- Op 12 maart 1953 wordt in Parijs als gevolg van de watersnoodramp in met name Zeeland de watersnoodwedstrijd tegen Frankrijk gespeeld. Nederlandse profs uit het buitenland spelen mee en de roep om profvoetbal in Nederland wordt groter en groter.
- Op 25 november 1954 fuseren de NBVB en KNVB en wordt besloten om ook in Nederland betaald voetbal te gaan spelen.
Bronnen, noten en/of referenties
- https://www.tracesofwar.nl/articles/4475/Bevrijding-van-Helmond.htm
- https://www.tracesofwar.nl/sights/302/Oorlogsmonument-Stiphout.htm
- https://www.tracesofwar.nl/news/7004/Maurits-Hertzberger-verzetsheld-in-Stiphout.htm
- https://isgeschiedenis.nl/nieuws/tot-1954-waren-profvoetballers-niet-welkom-in-het-nederlands-elftal
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Stiphout
- 50 jaar Stiphout Vooruit, Martin van de Kimmenade, 1985
- Gemeente Helmond, Archief krant Zuid-Willemsvaart